ÇATLAK DİŞ SENDROMU

Günümüzde diş hekimliğindeki gelişmeler, bireylerin bilinç düzeyindeki artış dişlerin daha uzun süre ağızda kalmasına yardımcı olmaktadır.

Bu konuda erken teşhis ve tedavi oldukça önemlidir. Çünkü diş çürükleri daha basit düzeydeyken temizlenip dolgu yapıldığında daha uzun yıllar ağızda varlıklarını sürdürdüğü bunun aksine geç müdahale edilen çürükler dişlerde ciddi madde kaybına neden olarak kanal tedavi, kaplama gibi tedaviler gerektirdiği arık kaçınılmaz bir gerçektir. Dişleri tüm koruyucu önlemlere rağmen bekleyen tehlike çatlak ve kırıklardır.

Dişlerde problemler çatlak veya kırık nedeniyle başlayıp ta bütünlüğün bozulmadığı durumlarda bilinmelidir ki bu çatlaklar veya kırıklar ileride kanal tedavi veya cerrahi tedavilere ihtiyaç duyacaktır.

ÇATLAK DİŞ SENDROMU NEDİR?

Diş parçalarının birbirinden ayrılmayıp tamamlanmamış bir kırık, yeşil dal kırığı, kron içi kırıklar, ikiye ayrılmamış kırık diye de tanımlanabilir.

Dişte bazen büyük bir dolgu bazen de hiç bir semptom yoktur.

Diş görünen kısmından başlayıp köke kadar boylu boyunca çatlaktır. Ve kişinin şikâyeti sıcakta soğukta hassasiyet ve özellikle ekmek gibi yapışarak dişte vakum etkisi yapan yiyecekleri yerken hassasiyet vardır.

Yapılan araştırmalarda bireylerin %80 i 40 yaş üstüdür. Kadınlarda ise erkeklerden daha fazla çatlak dişe rastlanır. Bunun nedeni olarak ta kadınların daha çok çiğneme yapması ya da daha çok sert kabuklu yiyecekler tüketmesinin olabileceği tahmin edilmektedir. 

ÇATLAK DİŞ SENDROMU KİMLERDE GÖRÜLÜR?

Büyük amalgam dolguya sahip bireylerde, amalgam dolgu tutuculuğunu diş duvarlarına yapışmasıyla sağladığı için dolgu yapılır iken çürük dışında dişin sağlam duvarlarından da almak gerekir. Bu nedenle dişte zayıflamaya neden olduğundan bu tip dişlerde çatlak görülebilir.

Diş sıkan bireylerde, bruksizim, diş sıkma, kalem, tırnak yeme, sert cisimleri dişiyle kırarak yeme gibi hareketlerin oluşturduğu travma dişlerde çatlaklara neden olur.

Dişlerin birbiriyle temasındaki bozukluklarda, özellikle dişlerde kapanış problemleri olan bireylerde dişlerin birbiriyle temaslarında da düzensizlik vardır. Şöyle ki dişle öncül temas olduğunda tepki iki taşın birbirine vurması gibi dişlerde de bu istenmeyen temas diş çatlaklarına neden olur.

Ağız içini etkileyen kafa travmaları, yüze gelen darbeler (trafik kazası, düşme v.b.) dişlerinde birbirilerine temasını etkileyecek şekilde gerçekleşirse dişlerde çatlaklara ve kırıklara neden olur.

Yüksek yapılmış porselen kaplamalar, temas ettikleri karşı dişte tramvaya neden olarak o dişlerin aşınmasına hatta çatlamasına neden olur. Üstelik üzerini kapladığı dişle de çatlaklara neden olması sürpriz değildir.

Kanal tedavisi görmüş dişler, dirençleri azaldığından üzerine gelen yükü kaldıramayıp kırık ve çatlaklara neden olurlar.

Yüksek yapılmış dolgu, ya dolgu yapılan dişi ya da karşısındaki dişi çatlatabilir.

ÇATLAK DİŞ NASIL TEŞHİS EDİLİR?

1.Isı değişimine oldukça duyarlıdır.

2.Çiğneme esnasında baskın fakat kısa süreli ağrı oluşturur.

3.Röntgende belirti vermeyebilir.

4.Hekim tarafından muayenesi yapılıp etkenler ağızdan uzaklaştırılarak ağrının geçmesiyle de tespiti yapılabilir.

5.Diş hekimi ağrının geçmesine yardımcı olmak amaçlı ortodontik bantlarla aynı bir kolu alçıya alır gibi dişin etrafına bant takarak ağrının geçip geçmediğini kontrol edebilir.

6.Dişteki ağrı tam anlamıyla anlaşılamayabilir. Bazen migren ve KÜME BAŞ AĞRISI olarak algılanabilir. Özellikle üst dişlerin ağrısı o şekilde algılanabilir. Hastalar genellikle tek taraflı ısırmada duyulan acıdan şikâyet etmişlerdir. Fakat ağrının hangi dişi kapsadığını ve hangi çenede bulunduğunu tespit edilemeyebilir.

7.Isırma testi yapılabilir. Küçük bir plastik disk veya tahta bir kürdan dişin çiğneyici kısmına yerleştirilerek hastanın ısırması sağlanır. Bu test özellikle çatlak olma olasılığı olan dişte yapılır. Genellikle kişinin tepkisi şiddetli ağrı tarzında olur.

ÇATLAK DİŞ SENDROMUNUN TEDAVİSİ, çatlak tespit edilen dişin çatlağının ilerlemesini önlemek için tedavi edilmesi zorunluluktur. Diş mutlaka korumaya alınmalıdır. Dişin çatlağının oluşma zamanı ve çatlak miktarına göre tedavi şekillendirilir.

1.   Dişin canlı kısmı sağlıklı ve çatlak sadece mine boyutunda ise çatlak kısımları içeren dolgu yapılabilir.

2.   Dişin canlı kısmına çatlak ulaşmış ve mikroorganizmalar bu kısma ulaşmış ise kanal tedavisi ve dişin kronlanması esastır.

3.   Çatlak köklere kadar uzanmış ise dişin çekimi düşünülebilir.

4.   Çatlak dişin antopnittinden ya da öncül temastan kaynaklanıyorsa temas düzeltilmelidir.

5.   Çatlağa etken olan nedenin (Bruksizim v.b.) ortadan kaldırılması tedavinin bir parçasıdır. Çünkü çatlak tedavi edilirse dahi semptomlar geçmiyor ise etken ağızda hala devam ediyordur. Mutlaka etken kaldırılmalıdır.