Bankart Tamiri: Omuz Stabilitesine Dönüş
Bankart Tamiri – Bankart Onarımı Bankart onarımı, omuzun stabilitesini yeniden kazandırmayı hedefleyen bir cerrahi prosedürdür ve özellikle tekrarlayan omuz çıkıkları yaşayan hastalar için uygulanır. Omuzun stabilitesini sağlayan labrum adı verilen yapının hasar gördüğü durumlarda, bu bölge genellikle artroskopik yöntemlerle onarılır. Tedavi sürecinde cerrah, yırtık labrumu glenoid kemiğine sabitleyerek omuz ekleminin anatomik bütünlüğünü yeniden sağlar. Ameliyat … Bankart Tamiri: Omuz Stabilitesine Dönüş Devamını Oku » Bankart Tamiri: Omuz Stabilitesine Dönüş yazısı ilk önce Kadıköy Fizik Tedavi üzerinde ortaya çıktı.

Bankart yırtığı, omuz ekleminin en sık karşılaşılan instabilite nedenlerinden biridir. Omuz eklemi, insan vücudundaki en hareketli eklemlerden biri olması sebebiyle sıkça yaralanmalara maruz kalabilir. Bankart yırtığı, glenoid labrum adı verilen yapının anterior (ön) kısmında meydana gelen bir yaralanmadır. Bu durum genellikle çıkık sonrasında ortaya çıkar.
Labrum, omuz eklemini oluşturan humerus başının glenoid yuvasında kalmasını sağlayan bir fibröz kıkırdağımsı yapıdır. Labrumun yırtılması, omuz ekleminin stabilitesini kaybetmesine yol açar. Bankart yırtığının en yaygın nedeni, omuzun kuvvetli bir şekilde dışarı doğru zorlanmasıyla gerçekleşen çıkıklardır. Bu çıkıklarda labrumun glenoid kemiğinden ayrıldığı görülür.
Anatomik olarak labrum, omuz ekleminin sınırlarını genişleterek humerus başının stabilitesine katkı sağlar. Bankart yırtığı sonrası bu stabilite kaybolur ve tekrar eden çıkık riski artar. Bu durum, hasta için hem günlük hayatta hem de sporda büyük sorunlar oluşturabilir.
Bankart Onarımı Nasıl Yapılır?
Bankart yırtığının tedavisinde en yaygın yöntem artroskopik onarımdır. Artroskopi, minimal invaziv bir cerrahi tekniktir ve küçük kesi yerlerinden omuz eklemine ulaşılmasını sağlar. Bu teknikte, eklem içerisini görüntüleyen bir kamera ve cerrahi aletler kullanılır.
Bankart onarımında şu adımlar izlenir:
Labrumun Değerlendirilmesi: Cerrah, labrumun ne kadar hasar gördüğünü ve hasarın glenoid kemiğiyle olan ilişkisini değerlendirir.
Labrumun Temizlenmesi: Yırtılmış veya hasarlı labrum dokusu düzenlenir ve tekrar yapıştırılmaya hazır hale getirilir.
Çapa Yerleştirme: Glenoid kemiğine küçük çapalar yerleştirilir. Bu çapalar, labrumun kemiğe sabitlenmesini sağlayan dikiş materyallerini tutar.
Dikişlerin Gerilmesi: Labrum, dikişlerle eski yerine sabitlenir ve normal anatomik pozisyonuna getirilir.
Bankart onarımı genellikle tekrarlayan çıkık problemi olan yaşı genç ve fiziksel olarak aktif hastalar için önerilir. Ameliyat, konservatif tedavilerin (fizik tedavi, dinlenme) başarısız olması durumunda ya da hastanın çoklu çıkık hikayesi bulunuyorsa tercih edilir.
Bankart Onarımı Sonrası İyileşme Ne Kadar Sürer?
Bankart tamiri sonrası iyileşme süreci bireysel faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterir. Ancak genel olarak şu şekilde özetlenebilir:
- Günlük Hayata Dönüş: Hastalar genellikle ameliyattan sonraki 6-12 hafta içerisinde hafif günlük aktivitelerine dönebilir. Ancak omuz ekleminin tam iyileşmesi ve güçlenmesi için daha fazla zaman gerekebilir.
- Spora Dönüş: Fiziksel temas gerektiren sporlara dönüş genellikle ameliyat sonrası 4-6 ayı bulabilir. Bu süre, omuzun tam fonksiyonel kapasitesine ulaşması için gereklidir.
Bankart onarımı sonrasında omuz tekrar çıkar mı?
Bankart onarımı sonrasında omuzun tekrar çıkma ihtimali tamamen ortadan kalkmaz, ancak bu risk doğru cerrahi teknikler ve titiz bir rehabilitasyon süreciyle önemli ölçüdé azaltılabilir. Omuzun tekrar çıkması, hem hasta hem de tedaviyle ilgili çeşitli faktörlerden etkilenir. Genç yaşta olan, aktif spor yapan ve özellikle erkek hastalarda bu risk daha yüksek olabilir. Bunun nedeni, genç bireylerin doku elastikiyetinin fazla olması ve omuz eklemine yoğun stres yüklenmesidir.
Tekrar çıkık riski, genellikle ameliyat öncesinde omuzda meydana gelen hasarın türüne ve derecesine bağlıdır. Örneğin, omuz eklemine bağlı labrum yırtıkları, kemik kayıpları veya Hill-Sachs lezyonları gibi kemik hasarları, cerrahi sonrası başarısızlık riskini artırabilir. Eğer labrum hasarı büyükse veya eklem kapsülü çok gevşekse, onarılan dokuların yeniden zarar görme olasılığı daha fazladır. Özellikle tekrarlayan çıkıkları olan hastalarda, kapsül ve labrum dokuları daha fazla yıpranmış olabilir ve bu durum stabilizasyonu zorlaştırabilir.
Cerrahi sırasında teknik hatalar da bu riski artırabilir. Örneğin, kullanılan çapa sayısının yetersiz olması, çapa yerleşiminde hata yapılması veya çapa derinliğinin yanlış ayarlanması, omuz stabilitesini olumsuz etkileyebilir. Ayrıca, cerrahinin sadece yumuşak dokulara odaklanıp altta yatan kemik kaybını göz ardı etmesi, çıkık riskini artıran başka bir önemli faktördür.
Ancak günümüzde, Bankart onarımı ile başarılı sonuçlar elde edilme oranı oldukça yüksektir. Eğer omuzda ciddi kemik kaybı varsa veya labrum onarımı yeterli olmayacaksa, cerrahlar genellikle ek kemik onarım tekniklerine (Latarjet prosedürü gibi) başvururlar. Bu teknikler, omuz eklemine ek destek sağlar ve çıkık riskini büyük ölçüdé azaltır.
Son olarak, ameliyat sonrası rehabilitasyon sürecinin önemi büyüktür. Rehabilitasyon, omuzun doğal hareket kabiliyetini geri kazandırır ve yeniden yaralanma riskini azaltır. Bu noktada, bir uzman spor fizyoterapisti ile çalışmak büyük avantaj sağlar. Fizyoterapist, hastaya özel olarak hazırlanan bir program uygulayarak, omuzun stabilitesini yeniden kazandırır ve tekrarlayan çıkık riskini minimuma indirir. Doğru bir tedavi ve disiplinli bir iyileşme süreci ile omuz çıkığı riski önemli ölçüdé azaltılabilir.
Bankart Tamiri Sonrası Fizik Tedavi Süreci
Bankart onarımı sonrası fizik tedavi, omuz fonksiyonunun geri kazanılması ve tekrar eden yaralanmaların önlenmesi için hayati bir öneme sahiptir. Bu süreç genellikle manuel terapi ve egzersiz odaklı aşağıdaki fazlarla yürütülür:
Faz 1: Ameliyat Sonrası (İlk 0-3 Hafta)
- Amaçlar: Ameliyat bölgesini korumak, şişliği azaltmak ve ağrıyı kontrol altına almak.
- Uygulamalar:
- Omuzda aktif hareket kısıtlanır, pasif hareketlere izin verilir.
- El, bilek ve dirsek hareketleri serbesttir.
- Soğuk uygulama ile şişliğın azaltılması sağlanır.
Faz 2: Orta Dönem (4-6 Hafta)
Bu dönemde omuz hareket açıklığını yavaşça artırmak, kas aktivasyonunu başlatmak ve stabiliteyi sağlamak hedeflenir. Ayrıca şiddetli ağrı ve şişliğin azalması sağlanır. Bu amaçları başarıyla gerçekleştirebilmek için pasif hareket egzersizleri genişletilir; dış rotasyon (ER) ve iç rotasyon (IR) limitleri artırılır ancak aşırı yüklenmeden kaçınılır. Aktif yardımlı hareketler (AAROM) devreye alınır ve omuz fleksiyonu ile abduksiyon egzersizleri duvar desteğiyle yapılabilir. Hafif izometrik kuvvetlendirme egzersizlerine başlanabilirken, skapular stabilite için çekme ve sürtünme egzersizleri uygulanabilir. Bu süreçte elastik bantlar veya hafif dirençli lastikler kullanılabilir. Ayrıca masaj ve manuel terapi teknikleriyle omuz bölgesindeki dolaşım desteklenir. Ancak ağır yük kaldırma veya zorlayıcı aktiviteler kesinlikle yasaktır.
- Amaçlar:
- Omuz hareket açıklığını yavaşça artırmak.
- Kas aktivasyonunu başlatmak ve stabiliteyi sağlamak.
- Şiddetli ağrı ve şişliğin azalmasını sağlamak.
- Uygulamalar:
- Pasif hareket egzersizleri genişletilir. Dış rotasyon (ER) ve iç rotasyon (IR) limitleri artırılır ancak aşırı yüklenmeden kaçınılır.
- Aktif yardımlı hareketler (AAROM) devreye alınır. Omuz fleksiyonu ve abduksiyon egzersizleri duvar desteğiyle yapılabilir.
- Hafif izometrik kuvvetlendirme egzersizlerine başlanabilir.
- Skapular stabilite için çekme ve sürtünme egzersizleri uygulanabilir.
- Kullanılan Araçlar:
- Elastik bantlar veya hafif dirençli lastikler.
- Masaj ve manuel terapi teknikleriyle omuz bölgesindeki dolaşım desteklenir.
- Kısıtlamalar:
- Ağır yük kaldırma veya zorlayıcı aktiviteler kesinlikle yasaktır.
Faz 3: Geçiş Dönemi (7-12 Hafta)
Geçiş döneminin amacı, omuz ekleminin aktif hareket kapasitesini artırmak, kas kuvvetini ve dayanıklılığını geliştirmek ve dinamik stabiliteyi sağlamaktır. Bu dönemde aktif hareketler yoğunlaştırılır ve hastalar bu aşamada kendi başlarına hareket yapmaya teşvik edilir. Periskapular kasları hedefleyen dirençli egzersizlere ağırlık verilir; örneğin, row hareketleri ile T ve Y egzersizleri. Rotator cuff kasları için progresif dirençli egzersizler uygulanır. Ayrıca fonksiyonel egzersizlere başlanarak düşük dirençle itme ve çekme hareketleri yaptırılır. Bu dönemde de omuzun aşırı zorlanmasından kaçınılması önemlidir.
- Amaçlar:
- Omuz ekleminin aktif hareket kapasitesini artırmak.
- Kas kuvvetini ve dayanıklılığını geliştirmek.
- Dinamik stabiliteyi sağlamak.
- Uygulamalar:
- Aktif hareketler yoğunlaştırılır, hastalar bu aşamada kendi başlarına hareket yapmaya teşvik edilir.
- Periskapular kasları hedefleyen dirençli egzersizlere ağırlık verilir (row hareketleri, T ve Y egzersizleri).
- Rotator cuff kasları için progresif dirençli egzersizler uygulanır.
- Fonksiyonel egzersizlere başlanır (düşük dirençle itme/ çekme hareketleri).
- Kısıtlamalar:
- Omuzun aşırı zorlanmasından kaçınılır.
Faz 4: Fonksiyonel Dönüş (13-16 Hafta)
Bu dönemde omuz hareketlerini tam anlamıyla geri kazandırmak, kas kuvveti ve dayanıklılığını artırmak ve spor ya da yoğun fiziksel aktiviteye geri dönüşü sağlamak hedeflenir. Tüm hareket açıklığını destekleyen dinamik egzersizlere geçiş yapılır. Spor-specifik egzersizler uygulanmaya başlanabilir ve kuvvetlendirme programı yüksek dirençlerle ilerletilir. Bu dönemde fizyoterapist veya hekim tarafından düzenli değerlendirme yapılması kritik bir öneme sahiptir.
- Amaçlar:
- Omuz hareketlerini tam anlamıyla geri kazandırmak.
- Kas kuvveti ve dayanıklılığını artırmak.
- Spor veya yoğun fiziksel aktiviteye geri dönüşü sağlamak.
- Uygulamalar:
- Tüm hareket açıklığını destekleyen dinamik egzersizlere geçiş yapılır.
- Spor-specifik egzersizler uygulanmaya başlanabilir.
- Kuvvetlendirme programı yüksek dirençlerle ilerletilir.
- Takip:
- Fizyoterapist veya hekim tarafından düzenli değerlendirme yapılmalıdır.
Faz 5: Spor ve Yüksek Performansa Dönüş (17 Hafta ve Sonrası)
Son fazın ana hedefleri, tüm fonksiyonları tam anlamıyla geri kazandırmak, yaralanma riskini minimize etmek ve spor performansını optimize etmektir. Bu dönemde spor ve aktiviteye yönelik çok yönlü egzersizler uygulanır. Dinamik stabilizasyon ve motor kontrol egzersizleri optimize edilirken, kas kuvveti, dayanıklılığı ve koordinasyonu tam anlamıyla geliştirilir. Bu fazlar, hastanın bireysel ihtiyaçlarına göre modifiye edilebilir ve takip süreci hekim ve fizyoterapist tarafından düzenlenmelidir.
- Amaçlar:
- Tüm fonksiyonların tam anlamıyla geri kazandırılması.
- Yaralanma riskini minimize etmek.
- Spor performansını optimize etmek.
- Uygulamalar:
- Spor ve aktiviteye yönelik çok yönlü egzersizler uygulanır.
- Dinamik stabilizasyon ve motor kontrol egzersizleri optimize edilir.
- Kas kuvveti, dayanıklılığı ve koordinasyonu tam anlamıyla geliştirilir.
Bu fazlar hastanın bireysel ihtiyaçlarına göre modifiye edilebilir ve takip süreci ameliyatı yapan cerrah ve fizyoterapist tarafından düzenlenmelidir.
Bankart Tamiri: Omuz Stabilitesine Dönüş yazısı ilk önce Kadıköy Fizik Tedavi üzerinde ortaya çıktı.